"Wyprawka dla Żaka"

APEL

ODDZIAŁU REJONOWEGO POLSKIEGO CZERWONEGO KRZYŻA W CHEŁMIE

We wrześniu OR PCK w Chełmie organizuje akcję 

"Wyprawka dla Żaka"

Celem akcji jest wyrównanie szans edukacyjnych i poziomu życia najbiedniejszych dzieci, poprzez wyposażenie ich w podstawowe przybory szkolne. 

Pomocą zostaną objęte dzieci klas I - VII szkół podstawowych i II - III gimnazjów, pochodzące z rodzin ubogich , wielodzietnych, niepełnych, bezrobotnych i zagrożonych zjawiskami patologii społecznej. 

Każdy, kto chce pomóc, może przynosić 

KSIĄŻKI, ARTYKUŁY SZKOLNE I PAPIERNICZE 

do biura OR PCK w Chełmie przy ulicy Wolności 3 a, tal. 564 24 19

lub do opiekuna SK PCK w Zespole Szkół Energetycznych i Transportowych, pani Katarzyny Śliwińskiej - Koguciuk

Czytanie poszerza horyzonty.

Siedzę sobie na wakacyjnym kursie TIK i dodaję dziwne posty 😉

31 maja - Światowy Dzień bez Papierosa

 

Zbieramy karmę dla zwierzaków

Jeszcze do 24 lutego, do godziny 11:00 w Zespole Szkół Zawodowych Nr 5 w Chełmie, przy ul. Jagiellońskiej 29, zbieramy karmę na rzecz Stowarzyszenia Chełmska Straż Ochrony Zwierząt.

Nie pozostań obojętny. Przyłącz się do akcji.

Ratując jednego psa, nie zmienimy świata...ale świat zmieni się dla tego jednego psa.

Szczegółowe wymagania na poszczególne oceny do sprawdzianu z działu "Współczesne problemy demograficzne i społeczne".

Przypominam, że obowiązuje kumulacja wymagań, tzn. na ocenę bardzo dobrą trzeba spełnić również wymagania przypisane do wszystkich niższych ocen.

Zagadnienia na poszczególne oceny

Na ocenę dopuszczającą:

§  pojęcia: eksplozja (bomba) demograficzna, przyrost naturalny, ekumena, anekumena, subekumena, bariera osadnicza, telepraca, bezrobocie, migracja, urbanizacja, aglomeracja, megalopolis

§  wymienić fazy rozwoju demograficznego

§  przyczyny wzrostu liczby ludności świata

§  wymienić główne fazy przejścia epidemiologicznego

§  wskazać na mapie obszary o największym i najmniejszym zaludnieniu

§  wymienić przyczyny dużej koncentracji ludności

§  wymienić bariery osadnicze

§  wymienić sektory działalności gospodarczej

§  przyczyny bezrobocia w krajach wysoko i słabo rozwiniętych

§  wymienia przyczyny migracji

§  wskazać na mapie główne kierunki migracji na świecie

§  wielkie kręgi kulturowe świata - wymienić

§  wymienić płaszczyzny procesów urbanizacyjnych

§  przykłady aglomeracji monocentrycznych i policentrycznych

§  najważniejsze wyróżniki metropolii

§  skutki procesów urbanizacyjnych

§  współczesne funkcje wsi

§ cechy obszarów wiejskich

Na ocenę dostateczną:

§  pojęcia: współczynnik przyrostu naturalnego, ludność zawodowo czynna i zawodowo bierna, współczynnik bezrobocia, imigracja, emigracja, saldo migracji, krąg kulturowy, wskaźnik urbanizacji, megalopolis, deglomeracja

§  scharakteryzować fazy rozwoju demograficznego

§  wymienić konsekwencje wysokiego i niskiego przyrostu naturalnego

§  wskazać na mapie obszary o dużym i niskim przyroście naturalnym

§  opisać fazy przejścia epidemiologicznego

§  wymienić cechy rozmieszczenia ludności na świecie

§  wyjaśnić przyczyny dużej koncentracji ludności

§  scharakteryzować zmiany struktury zawodowej wraz z poziomem rozwoju gospodarczego (na podstawie wykresu modelu rozwoju gospodarczego)

§  wymienić korzyści płynące z telepracy

§  wymienić podstawowe typy bezrobocia

§  wyjaśnić przyczyny bezrobocia w postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej

§  kryteria podziału ruchów migracyjnych i potrafi podać przykłady różnych rodzajów migracji

§  wymienić konsekwencje migracji dla obszarów emigracyjnych i imigracyjnych

§  podać główne cechy kręgów kultury Zachodu, islamu, chińskiej

§  opisać etapy urbanizacji

§  przykłady megalopolis i potrafi wskazać je na mapie

§  określić wskaźnik urbanizacji w państwach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego

§  pojęcie metropolizacja, potrafi wymienić przykłady miast globalnych

§  problemy rozwoju wielkich miast w państwach wysoko rozwiniętych i rozwijających się

§ opisać przemiany funkcji wiejskich w krajach rozwiniętych i rozwijających się

Na ocenę dobrą:

§  pojęcia: coworking, migracje wahadłowe, repatriacja, reemigracja, współczynnik salda migracji, gęstość zaludnienia

§  wyjaśnić różnice we wzroście zaludnienia na różnych kontynentach

§  ocenić fazy rozwoju demograficznego

§  scharakteryzować czynniki kształtujące liczbę urodzeń i zgonów

§  wyjaśnić przyczyny małej i dużej koncentracji ludności wybranych obszarów

§  scharakteryzować zmiany w środowisku geograficznym wywołane wzrostem gęstości zaludnienia

§  wymienić skutki bezrobocia

§  obliczyć współczynnik salda migracji

§  ocenić rolę imigrantów w rozwoju społeczno-gospodarczym państw Europy Zachodniej

§  wyjaśnić, na czym polega amerykanizacja i ocenić multikulturalizm

§  wyjaśnić poziom urbanizacji kontynentów

§  wyjaśnić (na konkretnych przykładach) zjawisko deglomeracji miast

§  scharakteryzować i ocenić nowe funkcje wsi

§ ocenić wpływ rozwoju turystyki na obszarach wiejskich w państwach rozwijających się

Na ocenę bardzo dobrą:

§  na podstawie wybranych wskaźników demograficznych podać fazę rozwoju demograficznego wybranego państwa

§  wymienić prawidłowości dotyczące powiększania się liczby ludności świata

§  ocenić politykę demograficzną wybranych państw (np. Chin, Szwecji, Francji, Polski)

§  ocenić skutki starzenia się społeczeństwa

§ określić tendencje zmian przyrostu naturalnego w przyszłości

§  obliczyć gęstość zaludnienia na podstawie danych statystycznych

§  wyjaśnić przyczyny wzrostu zatrudnienia w usługach wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym

§  przedstawić zmiany w strukturze zatrudnienia ludności

§  podać metody ograniczenia zjawiska bezrobocia

§  ocenić skutki migracji przymusowych

§  analizować kierunki, przyczyny i skutki współczesnych migracji ludności polskiej

§  wyjaśnić wpływ kultury na rozwój gospodarczy

§  porównać kulturę tradycyjną z miejską,

§  ocenić skutki procesów urbanizacyjnych

§ uzasadnić potrzebę rozwoju nowych funkcji wsi w krajach europejskich

Wymagania na sprawdzian z działu "Od genu do cechy"

Materiał nauczania	Wymagania podstawowe (na ocenę dopuszczającą i dostateczną) uczeń poprawnie:	Wymagania ponadpodstawowe (na ocenę dobrą i bardzo dobrą) uczeń poprawnie:
Budowa i funkcje kwasów nukleinowych • DNA jako materiał genetyczny • budowa DNA • rodzaje zasad azotowych • komplementarność zasad azotowych • replikacja DNA • budowa i funkcje RNA • kwasy nukleinowe a cechy organizmów	• określa rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej • wymienia elementy budowy DNA i RNA • wymienia zasady azotowe wchodzące w skład obu typów kwasów nukleinowych • definiuje pojęcia: genetyka, nukleotyd • wymienia rodzaje RNA • definiuje pojęcia: inżynieria genetyczna, replikacja DNA • wyjaśnia regułę komplementarności zasad • omawia proces replikacji DNA • określa rolę poszczególnych rodzajów RNA • porównuje budowę i rolę DNA z budową i rolą RNA • rozpoznaje na modelu lub ilustracji DNA i RNA	• wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad • przedstawia graficznie regułę komplementarności zasad • wykazuje, że replikacja DNA ma charakter semikonserwatywny • wykazuje związek między kwasami nukleinowymi a cechami organizmów • przedstawia za pomocą schematycznego rysunku budowę nukleotydu DNA i RNA • określa rolę polimerazy DNA w replikacji DNA • wykazuje rolę replikacji DNA w zachowaniu niezmienionej informacji genetycznej • uzasadnia konieczność zachodzenia procesu replikacji DNA przed podziałem komórki
Geny i genomy • gen i genom • sekwencje pozagenowe • zależność pomiędzy genem a cechą • miejsca występowania DNA w różnych typach komórek • struktura chromatyny, nukleosom • budowa chromosomu • kariotyp • komórki haploidalne i diploidalne • wykorzystanie badań nad DNA w różnych dziedzinach życia człowieka	• definiuje pojęcia: gen, genom, chromosom, chromatyna, kariotyp, pozagenowy DNA • przedstawia budowę chromosomu • wymienia organelle komórki zawierające DNA • definiuje pojęcia: nukleosom, chromosom homologiczny, komórka haploidalna, komórka diploidalna • podaje liczbę chromosomów w komórkach somatycznych i rozrodczych człowieka • oblicza liczbę chromosomów w komórce haploidalnej, znając liczbę chromosomów w komórce diploidalnej danego organizmu	• wyjaśnia różnicę między eksonem a intronem • omawia organizację materiału genetycznego w jądrze komórkowym • wskazuje i nazywa w komórkach prokariotycznych i eukariotycznych miejsca występowania DNA • omawia budowę chromatyny • charakteryzuje budowę i rodzaje chromosomów w kariotypie człowieka • uzasadnia różnice w budowie genomów bakterii i organizmów jądrowych   • podaje przykłady wykorzystania badań DNA w różnych dziedzinach życia człowieka
Kod genetyczny • sposób zapisu informacji genetycznej w DNA • właściwości kodu genetycznego • znaczenie kodu genetycznego	• definiuje pojęcia: kod genetyczny, kodon   • wymienia cechy kodu genetycznego • omawia sposób zapisania informacji genetycznej w DNA • wyjaśnia znaczenie kodu genetycznego • charakteryzuje cechy kodu genetycznego	• analizuje schemat przepływu informacji genetycznej • odczytuje kolejność aminokwasów kodowanych przez dany fragment mRNA przy pomocy tabeli kodu genetycznego • nazywa cechy kodu genetycznego na podstawie schematów • oblicza liczbę nukleotydów i kodonów kodujących określoną liczbę aminokwasów oraz liczbę aminokwasów kodowaną przez określoną liczbę nukleotydów i kodonów • zapisuje sekwencję nukleotydów mRNA oraz sekwencję kodującej nici DNA, znając skład aminokwasowy krótkiego odcinka białka
Ekspresja genów • etapy realizacji informacji genetycznej • transkrypcja • translacja • ekspresja genów w różnych typach komórek • modyfikacja białka po zakończeniu translacji • związek między przestrzenną strukturą białka a pełnioną przez nie funkcją	• wymienia etapy ekspresji genów • określa cel transkrypcji i translacji • omawia poszczególne etapy transkrypcji i translacji • wyjaśnia rolę tRNA w translacji • rozróżnia etapy ekspresji genów	• wskazuje i nazywa poszczególne etapy ekspresji genów w komórce • określa znaczenie struktury przestrzennej dla funkcjonalności białek  • omawia budowę cząsteczki tRNA • omawia rolę rybosomów w ekspresji genu • uzasadnia konieczność modyfikacji białka po translacji • omawia różnicę w ekspresji genów kodujących RNA i białka • omawia rolę polimerazy RNA w transkrypcji
Podstawowe reguły dziedziczenia genów • zależność między genotypem a fenotypem • allele jako różne wersje genu • dominacja i recesywność alleli • homozygoty i heterozygoty • cechy dominujące i recesywne u człowieka • badania Mendla • reguły dziedziczenia – prawo czystości gamet • reguły dziedziczenia – prawo niezależnej segregacji cech • przykłady dziedziczenia cech u ludzi • przykłady innych sposobów dziedziczenia cech	• definiuje pojęcia: genotyp, fenotyp, allel, homozygota, heterozygota, dominacja, recesywność • wymienia i rozpoznaje cechy dominujące i recesywne u ludzi • zapisuje genotypy: homozygoty dominującej, homozygoty recesywnej i heterozygoty • wykazuje zależność między genotypem a fenotypem • omawia I i II prawo Mendla • na schemacie krzyżówki genetycznej rozpoznaje genotyp oraz określa fenotyp rodziców i pokolenia potomnego • wykonuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia jednego genu  • wymienia inne przykłady dziedziczenia cech	• omawia badania Mendla • wyjaśnia mechanizm dziedziczenia cech zgodnie z I i II prawem Mendla • wykonuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia dwóch genów • interpretuje krzyżówki genetyczne, używając określeń: homozygota, heterozygota, cecha dominująca, cecha recesywna  • omawia przykłady innych sposobów dziedziczenia cech • ocenia znaczenie prac Mendla dla rozwoju genetyki • określa prawdopodobieństwo pojawienia się genotypów i fenotypów u potomstwa na podstawie genotypów rodziców • uzasadnia różnice w dziedziczeniu genów zgodnie z prawami Mendla i genów sprzężonych
Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią • mechanizmy warunkowania płci u człowieka i innych organizmów • dziedziczenie cech sprzężonych z płcią • cechy związane z płcią	• wyjaśnia zasadę dziedziczenia płci u człowieka za pomocą krzyżówki genetycznej • wymienia przykłady chorób sprzężonych z płcią • rozróżnia chromosomy płci i chromosomy autosomalne • wyjaśnia mechanizm ujawnienia się cech recesywnych sprzężonych z płcią • wykonuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia chorób sprzężonych z płcią • wymienia przykłady cech związanych z płcią • definiuje pojęcia: chromosomy płci, chromosomy autosomalne	• podaje przykłady mechanizmów dziedziczenia płci u innych organizmów • interpretuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia chorób sprzężonych z płcią • uzasadnia różnicę między cechami sprzężonymi a cechami związanymi z płcią • wyjaśnia, w jaki sposób dziedziczy się hemofilię • uzasadnia, dlaczego mężczyźni częściej chorują na hemofilię i daltonizm niż kobiety  • omawia różnice między chromosomem X a chromosomem Y
Zmiany w informacji genetycznej • rekombinacja genetyczna • crossing-over • mutacje i czynniki mutagenne • podział mutacji na spontaniczne i indukowane • podział mutacji na genowe i chromosomowe • analiza rodowodów jako metoda diagnozowania mutacji • skutki mutacji • genetyczne podłoże nowotworów	• definiuje pojęcia: rekombinacja genetyczna, mutacja • rozróżnia mutacje genowe i chromosomowe • wymienia czynniki mutagenne • klasyfikuje mutacje ze względu na ich konsekwencje • omawia znaczenie rekombinacji genetycznej w kształtowaniu zmienności genetycznej • wymienia czynniki mutagenne • omawia skutki mutacji genowych • omawia skutki mutacji chromosomowych	• omawia procesy warunkujące rekombinację genetyczną • rozróżnia mutacje spontaniczne i indukowane • klasyfikuje czynniki mutagenne • wyjaśnia, na czym polegają poszczególne rodzaje mutacji genowych i chromosomowych • wyjaśnia, w jaki sposób mutacje prowadzą do chorób nowotworowych • omawia przebieg procesu crossing-over • analizuje rodowody pod kątem metody diagnozowania mutacji • rozróżnia mutacje w zależności od rodzaju komórki, w której mają miejsce • uzasadnia, że mutacje są źródłem zmienności organizmów
Choroby genetyczne człowieka • przyczyny chorób genetycznych • charakterystyka wybranych chorób jednogenowych • charakterystyka wybranych chorób chromosomalnych • poradnictwo genetyczne • badania prenatalne • testy pourodzeniowe • ocena ryzyka poczęcia chorego dziecka	• definiuje pojęcie choroba genetyczna • klasyfikuje choroby genetyczne ze względu na przyczynę • wymienia przykłady chorób genetycznych • wyjaśnia, na czym polega profilaktyka genetyczna • charakteryzuje choroby jednogenowe z uwzględnieniem sposobu dziedziczenia, skutków mutacji, objawów i leczenia • charakteryzuje choroby chromosomalne z uwzględnieniem zmian w kariotypie, objawów i leczenia • rozróżnia wybrane choroby genetyczne	• analizuje dziedziczenie wybranej choroby genetycznej jednogenowej • wyjaśnia, na czym polega poradnictwo genetyczne oraz wymienia sytuacje, w których należy wykonać badania DNA • klasyfikuje badania prenatalne oraz dokonuje ich charakterystyki • dostrzega wady i zalety badań prenatalnych • omawia znaczenie przeprowadzania testów pourodzeniowych • szacuje ryzyko wystąpienia mutacji u dziecka

Terminy sprawdzianów:

kl. 1 S - 05. 12. 2016 r.

kl. 1 RTG - 08. 12. 2016 r.

kl. 1 EM - 13. 12. 2016 r.

kl. 1 ek - 13. 12. 2016 r.