Biotechnologia i inżynieria genetyczna - zakres materiału na sprawdzian dla klas 1

11. Biotechnologia tradycyjna 1.      Biotechnologia tradycyjna i nowoczesna 2.      Przykłady produktów otrzymywanych metodami biotechnologii tradycyjnej 3.      Wykorzystanie organizmów przeprowadzających fermentację mlekową, etanolową i masłową	• definiowanie pojęcia biotechnologia • uzasadnienie różnicy między biotechnologią tradycyjna a biotechnologią nowoczesną • wyjaśnienie, na czym polega fermentacja • przedstawienie zastosowania fermentacji mlekowej - przykłady • przedstawienie zastosowania fermentacji etanolowej - przykłady • omówienie wykorzystania bakterii octowych • określenie pozytywnych i negatywnych konsekwencji zachodzenia fermentacji
12. Biotechnologia w ochronie środowiska 1.      Wykorzystanie organizmów do rozkładu substancji 2.      Biologiczne oczyszczanie ścieków 3.      Biofiltry 4.      Biologiczne metody utylizacji odpadów komunalnych 5.      Produkcja tworzyw biodegradowalnych 6.      Biologiczne metody walki ze szkodnikami 7.      Ocena stanu zanieczyszczenia środowiska za pomocą bioindykatorów i testów uzyskanych metodami biotechnologicznymi 8.      Uzyskiwanie energii z wykorzystaniem metod biotechnologicznych	• podanie przykładów praktycznego wykorzystania organizmów do rozkładu substancji • definiowanie pojęcia oczyszczanie biologiczne • wyjaśnienie mechanizmu biologicznego oczyszczalnia ścieków • omówienie istoty funkcjonowania biofiltrów • charakterystyka metod utylizacji odpadów komunalnych • analizowanie korzyści wynikających z zastosowania tworzyw biodegradowalnych zamiast tradycyjnych tworzyw sztucznych • opisanie metod zwalczania szkodników z użyciem metod biologicznych • wyjaśnienie roli bioindykatorów w ocenie stanu zanieczyszczenia środowiska • omówienie zastosowania metod biotechnologicznych do wytwarzania energii
13./14. Podstawowe techniki inżynierii genetycznej 1.      Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) 2.      Sekwencjonowanie DNA 3.      Wykorzystanie enzymów restrykcyjnych 4.      Zastosowanie elektroforezy 5.      Łańcuchowa reakcja polimerazy DNA (PCR) 6.      Wprowadzenie genu do komórki za pomocą wektorów 7.      Wyposażenie laboratorium biotechnologicznego 8.      Cele tworzenia bibliotek genomowych 9.      Wykorzystanie bakterii w inżynierii genetycznej 10.  Sonda molekularna jako metoda wykrywania genów	• wyjaśnienie, czym zajmuje się inżynieria genetyczna • definiowanie pojęć: organizm zmodyfikowany genetycznie, organizm transgeniczny • charakterystyka sposobów otrzymywania GMO • omówienie przebiegu sekwencjonowania DNA i znaczenia tego procesu • omówienie roli enzymów restrykcyjnych • opisanie etapów elektroforezy i określenie znaczenia tej metody • analizowanie przebiegu metody PCR i omówienie znaczenia tej metody • omówienie kolejnych etapów wprowadzenia genu do komórki z wykorzystaniem wektorów • rola bakterii w metodach stosowanych w inżynierii genetycznej • określenie celu wykorzystania sondy molekularnej
15. Organizmy zmodyfikowane genetycznie 1.      Rośliny zmodyfikowane genetycznie – cel tworzenia, otrzymywanie, przykłady. 2.      Otrzymywanie i zastosowanie zwierząt zmodyfikowanych genetycznie w rolnictwie, medycynie, nauce i przemyśle 3.      GMO – zagrożenia i korzyści	• wyjaśnienie celów tworzenia odmian roślin zmodyfikowanych genetycznie • podanie przykładów modyfikacji roślin oraz uzyskanych dzięki nim cech • opisanie kolejnych etapów transformacji genetycznej roślin • podanie celów tworzenia zwierząt zmodyfikowanych genetycznie • określenie korzyści wynikających z genetycznej modyfikacji zwierząt w rolnictwie, medycynie, nauce i przemyśle • omówienie kolejnych etapów transformacji genetycznej zwierząt • sformułowanie argumentów przemawiających za i przeciw genetycznym modyfikacjom organizmów
16./ 17. Biotechnologia a medycyna 1.      Diagnostyka molekularna 2.      Otrzymywanie biofarmaceutyków 3.      Hodowla tkanek i narządów do transplantacji 4.      Terapia genowa 5.      Materiały medyczne nowej generacji	• definiowanie pojęcia diagnostyka molekularna • omówienie badań prowadzonych w ramach diagnostyki molekularnej • ocena skuteczności badań prowadzonych w ramach diagnostyki molekularnej w indywidualizacji procesu leczenia • podanie przykładów leków uzyskiwanych dzięki zastosowaniu procedur biotechnologii nowoczesnej • omówienie technik pozwalających na otrzymywanie biofarmeceutyków • uzasadnienie roli organizmów zmodyfikowanych genetycznie w produkcji biofarmaceutyków • omówienie możliwości wykorzystania hodowli tkanek i narządów w transplantologii • określanie znaczenia wykorzystania komórek macierzystych w leczeniu chorób • definiowanie pojęcia terapia genowa • omówienie rodzajów terapii genowej • analiza skuteczności leczenia schorzeń metodami terapii genowej • wyjaśnienie znaczenia biotechnologii w otrzymywaniu materiałów medycznych nowej generacji
18. Klonowanie – tworzenie genetycznych kopii 1.      Pojęcia: klonowanie, klon 2.      Rozmnażanie bezpłciowe jako przykład naturalnego klonowania 3.      Klonowanie DNA i komórek 4.      Klonowanie roślin i zwierząt 5.      Etapy klonowania ssaków metodą transplantacji jąder komórkowych 6.      Różne rodzaje klonowania	• definiowanie pojęć: klonowanie i klon • rodzaje rozmnażania bezpłciowego jako przykłady naturalnego klonowania • omówienie sposobu otrzymywania i wykorzystania klonów DNA oraz komórek • omówienie sposobu i celu klonowania roślin • wyjaśnienie, w jaki sposób klonuje się zwierzęta • analizowanie kolejnych etapów klonowania ssaków metodą transplantacji jąder komórkowych • uzasadnienie różnicy między klonowaniem reprodukcyjnym a klonowaniem terapeutycznym • sformułowanie argumentów za i przeciw klonowaniu człowieka • omówienie znaczenia klonowania dla zachowania bioróżnorodności gatunkowej
19. Inżynieria genetyczna – korzyści i zagrożenia 1.      Argumenty przemawiające za stosowaniem technik inżynierii 2.      Argumenty przemawiające przeciw stosowaniu technik inżynierii genetycznej 3.      Wpływ GMO na ekosystemy i zdrowie człowieka – zagrożenia. 4.      Regulacje prawne dotyczące GMO w Unii Europejskiej i oznakowania produktów GMO 5.      Metody zapobiegania zagrożeniom związanym z GMO	• omówienie argumentów przemawiających za stosowaniem technik inżynierii genetycznej w badaniach naukowych, medycynie, rolnictwie, przemyśle i ochronie środowiska • omówienie argumentów przeciwko stosowaniu technik inżynierii genetycznej • ocena wpływu GMO na ekosystemy naturalne • definiowanie pojęcia produkt GMO • analizowanie wpływu produktów GMO na zdrowie człowieka • obawy natury etycznej związane z tworzeniem i stosowaniem GMO • aspekty prawne dotyczące tworzenia i stosowania GMO w Unii Europejskiej • omówienie sposobów zapobiegania zagrożeniom związanym ze stosowaniem organizmów zmodyfikowanych genetycznie
20. Znaczenie badań nad DNA 1.      praktyczne zastosowanie informacji zawartej w DNA: •          w medycynie sądowej do ustalania profilu genetycznego •          do śledzenia funkcjonowania genu •          do ustalania pokrewieństwa i tożsamości osób na podstawie analizy DNA •          do ustalanie przebiegu ewolucji •          do klasyfikacja gatunków do grup systematycznych na podstawie analizy DNA 2.      przykładowe gatunki organizmów i pozyskiwane od nich geny	• wyjaśnienie praktycznego zastosowania DNA w medycynie, medycynie sądowej, biotechnologii nowoczesnej, ewolucjonizmie i systematyce • podanie przykładów organizmów oraz pozyskiwanych od nich genów • omówienie metody śledzenia funkcjonowania wybranego genu • definiowanie pojęcia profil genetyczny • omówienie wykorzystania znajomości DNA w medycynie sądowej • analizowanie kolejnych etapów metody ustalania profilu genetycznego • wykorzystanie DNA do określenia pokrewieństwa oraz do ustalania lub wykluczania ojcostwa • uzasadnienie wykorzystania posiadanej wiedzy na temat DNA w badaniach ewolucyjnych i taksonomicznych
21. Podsumowanie	x
22. Sprawdzenie wiadomości	x